Judith de Koster, stedenbouwkundige
Dat ‘’Duinvallei Watergat’’ tussen de Molenslag en het pompstation bijzonder is, daar is Judith de Koster het volledig mee eens. Als stedenbouwkundige en directeur van BSGV, Bureau voor Stedenbouw en Landschap uit Rotterdam heeft zij met haar team het DNA van het duinlandschap tussen Kijkduin en Monster weer teruggebracht in de nieuwe plannen voor dit unieke gebied. Judith: ‘’Het uitgangspunt van mijn onderzoek naar dit voormalige kassengebied was om zo optimaal mogelijk de natuur én wonen in elkaar te laten versmelten. Het creëren van nieuw duinlandschap heeft daarbij prioriteit gekregen’’. De naam voor het gebied wordt ‘’De Nieuwe Duinvallei’’.
‘’Het DNA van het duinlandschap komt terug’’
‘’Door de eeuwen heen is een deel van het gebied tussen strandopgang Molenslag en het Schelpenpad veranderd in ‘’cultuur’’. In tuinbouwgrond die niet hoort op deze plek waar vroeger strandwallen en duinlandschap de basis vormden. De betrokken ecoloog Hans Lucas, heeft geconstateerd dat om ‘’Duinvallei Watergat’’ terug te brengen in de oude natuurlijke staat, we de bodem als het ware om moeten keren. Het historische duinlandschap - nu diep verscholen - halen we weer naar boven waardoor de oude tuinbouwgrond verdwijnt. Van poldergebied verandert het in duinlandschap met boezemwater. Daarnaast gaat de visie voor het aangrenzende (midden)gebied nog een stapje verder. Hier ligt een plan voor een natuurgebied met kwelwater, waar ook de diepere (duin)lagen naar boven worden gehaald. De natuur (zowel flora en fauna) kan op deze plekken weer volledig zijn gang gaan. In de huidige situatie is dat namelijk niet mogelijk.’’
Natuurlijk natuurherstel
‘’Vanaf 2018 zijn we gevraagd mee te denken over een hoogwaardige invulling van het gebied. Ter inspiratie heb ik al lopend het gebied verkend. De Solleveldduinen, de Molenslag, de Slaperdijk en het omliggende gebied inclusief de woonwijk. De Solleveldduinen zijn eeuwenoud (tot wel 5.000 jaar) en herkenbaar door de lagere grasduinen. De vegetatie die je hier ziet, is de oorsprong van dit kustgebied. Door bevolkingsgroei, de uitbreiding van de kern Monster en bebouwing is er door de tijd prachtige natuur ingeleverd. Natuurlijk natuurherstel is nu de basis voor De Nieuwe Duinvallei en zorgt dat het gebied weer aansluit op het bestaande duinlandschap.‘’
‘De natuur krijgt alle aandacht’’
Ruimte voor landschap, dat is continu het uitgangspunt geweest. Judith: ‘’In De Nieuwe Duinvallei zijn bewoners en bezoekers te gast. Hier woon je straks in een duinlandschap, dat betekent dat je geen standaard tuin hebt, maar wel goede buitenruimten. Bij het ontwerp van de woningen is er alles aan gedaan om de overgang van binnen naar buiten te optimaliseren. Waar je ook kijkt, overal beleef je het landschap. ‘’
‘’Alle circa 130 koopwoningen worden in vier compacte woonclusters in het duinlandschap opgenomen. Auto’s zijn uit het zicht geplaatst, aan de Rijnwegkant van het gebied is één verlaagde (vent)weg om bij de 2- en 3-laagse woningen te komen. Door met woonclusters te werken krijgt het gebied een open structuur, waardoor ook bewoners aan de Rijnweg genieten van het duinlandschap en de weidse doorzichten richting de Slaperdijk.’’
Van privé naar openbaar
‘’Belangrijk is dat in een nieuw gebied, alles integraal op z’n plek valt. Het wonen, parkeren, de manier waarop het vuil wordt opgehaald. Daarom is gekozen voor kleinere woonclusters waarbij iedereen aan het duinlandschap woont. Je terras of duintuin is kleiner dan je wellicht gewend bent, maar door de overgang naar het openbare duinlandschap is de beleving groots. Daarnaast is ook gekeken hoe de beleving vanuit de woning optimaal is. Open gevels, veel glas, doorzichten in de woning. Schuttingen zijn niet toegestaan. De woningen grenzen aan een zijde aan het duinlandschap en aan de andere zijde aan een besloten intiem binnenhof. Auto’s worden volledig uit het zicht en overdekt onder het hof geparkeerd. Bewoners van De Nieuwe Duinvallei kiezen niet voor standaard. Ze zijn avontuurlijk, delen samen met hun buren een binnenhof en wonen aan een prachtig natuurgebied.’’
‘’De buiten beleving vanuit je huis wordt groots’’
Niet alleen de woonbeleving is weids. Kinderen kunnen vrij en uitdagend spelen in de duinen. Er komen speelaanleidingen en natuurlijke speeltoestellen, zoals omgevallen boomstammen. Hierdoor kunnen kinderen met hun eigen fantasie zelf op pad gaan en ontdekken.
Zorg voor het klimaat
‘’In het plan is gekozen voor klimaatneutraal bouwen, met veel hout dat CO2 opslaat. Prefabricage zorgt voor een kortere bouwtijd op locatie en minder verkeersbewegingen. De moderne woningontwerpen met platte daken en zonnepanelen zorgen voor eigentijds energieoplossingen. In De Nieuwe Duinvallei komt een robuust watersysteem dat water vasthoudt. De duinen zorgen voor de waterinfiltratie. Behalve de toegangsweg is er geen verharding. Door het duingebied komen schelpenpaden. Het ontwerpteam denkt na over natuurlijke (zon)bescherming en beschutting zoals bijvoorbeeld loggia’s en pergola’s. Zonwering zorgt straks dat bewoners geen last hebben van hittestress. Op alle fronten zetten we de natuur en mens centraal.’’
‘’Klimaat neutraal bouwen heeft prioriteit’’
Natuurlijk zijn we benieuwd naar het droomscenario van Judith voor deze bijzondere plek. Judith: ‘’Ik denk dan aan deze locatie aan de rand van de duinen, de zee, de binnen- en buitenbeleving van de woningen, ruimtelijkheid en altijd vrij uitzicht. Ik droom dat alle mensen die hier gaan wonen of het gebied bezoeken altijd een natuurgevoel hebben. Dat de privé binnenhoven van de woonclusters als een collectieve ruimte gaan voelen en bewoners initiatieven ontplooien door samen gezellige activiteiten te organiseren. Dat we als bureau een doordacht ontwerp hebben gemaakt, dat altijd een sterk ontwerp blijft en de tand des tijds zal doorstaan.’’